W ciągu ostatnich kilkunastu lat średnia roczna wydajność mleczna krów wzrosła o ponad 2 tys. kg od sztuki. To olbrzymi postęp, wraz z którym znacząco skrócił się okres użytkowania zwierząt.

Bezpośrednią przyczyną brakowania krów jest nie tylko wysoka wydajność, ale także choroby metaboliczne. Hodowcy bydła świetnie radzą sobie bowiem z bilansowaniem dawek pokarmowych pod względem białka i energii, gorzej jednak jest z żywieniem mineralno-witaminowym. Często bagatelizuje się osobne podejście do żywienia krów w laktacji, w zasuszeniu i bezpośrednio przed wycieleniem. Prowadzi to do chorób metabolicznych, a co za tym idzie do strat w gospodarstwie.

Wedle potrzeb

Pierwszym krokiem w każdej hodowli powinno być utworzenie w stadzie odrębnych grup technologicznych. W zależności od stanu fizjologicznego, krowy mają odmienne zapotrzebowanie na składniki odżywcze, minerały i witaminy. Najmniej wymagające pod tym względem są krowy zasuszone, co nie oznacza, że ich potrzeby można lekceważyć. Dawka dla tej grupy powinna być uboga w energię, by nie dopuścić do nadmiernego otłuszczenia zwierząt, które prowadzi do ketozy. Wysoki udział pasz włóknistych (słoma, siano) będzie powodował uczucie sytości oraz dodatkowo „rozcieńczy” energię pochodzącą z kiszonek. Witaminy i minerały najłatwiej jest dostarczyć w postaci specjalnie zbilansowanego premiksu.

Największe potrzeby

Wraz z rozwojem płodu i zbliżającym się terminem porodu potrzeby pokarmowe krów rosną. Niezbędne jest zatem odpowiednie przygotowanie zwierząt do wycielenia oraz laktacji. U krów powinno ono rozpocząć się na dwa tygodnie przed spodziewanym terminem porodu, a w przypadku jałówek o tydzień wcześniej. Dawka dla krów w okresie przejściowym powinna być bogata w energię i białko oraz zawierać wszystkie składniki, które będą skarmiane w laktacji. To bardzo istotne, gdyż mikroflora żwacza potrzebuje czasu by namnożyć się w ilościach niezbędnych do prawidłowego wykorzystania składników pokarmowych zawartych w paszach skarmianych w zbliżającej się laktacji.

Zwierzęta należy przyzwyczaić do pobierania dużych dawek pasz treściwych. Warto robić to stopniowo, zwiększając ich dawkę w taki sposób, by w dniu wycielenia osiągnąć pobranie na poziomie 3-4 kg. Zabezpiecza to krowę przed niedoborami energetycznymi i minimalizuje ryzyko wystąpienia ketozy. Na rynku dostępne są pasze pełnoporcjowe zbilansowane tak, by pokryć zarówno potrzeby energetyczno-białkowe, jak i mineralno-witaminowe dla tej grupy zwierząt.

Mieszanie takiej paszy we własnym gospodarstwie wiąże się z koniecznością zastosowania premiksu przeznaczonego na okres przygotowania do porodu. Zabezpieczy to zwierzęta przed takimi schorzeniami okresu okołoporodowego jak zaleganie czy zatrzymanie łożyska. Dodatkowo w momencie porodu warto podać krowie wlewkę wapniowo-magnezową, która również minimalizuje ryzyko wystąpienia tych dwóch chorób. Wycielenie jest dużym obciążeniem dla organizmu, a wraz z wodami płodowymi krowa wydala znaczne ilości elektrolitów. Warto je uzupełnić podając jej bezpośrednio po porodzie pójło sporządzone na bazie preparatu. Oprócz elektrolitów, witamin i minerałów zawiera ono w składzie również łatwo przyswajalną energię. Zabieg ten pomoże uniknąć ketozy, a ze względu na formę podania wypełni przedżołądki przeciwdziałając przemieszczeniom trawieńca.

Wysoka wydajność

Bezpośrednio po wycieleniu należy przejść na bogate w białko i energię żywienie laktacyjne. W celu pokrycia zapotrzebowania na produkcję mleka konieczne jest również stosowanie pasz treściwych w dużych dawkach. W takim momencie rośnie ryzyko wystąpienia kwasicy, dlatego w żywieniu krów wysokowydajnych niezbędnym jest stosowanie buforów regulujących pH żwacza. Odpowiednio wysoki poziom włókna oraz prawidłowa struktura paszy będą stymulowały przeżuwanie. To bardzo ważne, gdyż podczas przeżuwania wydzielane są duże ilości śliny naturalnego bufora. Należy również pamiętać o odpowiednich poziomach witamin i minerałów, które w dużym stopniu są wydalane z organizmu krowy wraz z mlekiem.

Wzrost wydajności mlecznej krów wymusza na hodowcach zmianę podejścia do tematu żywienia i organizacji stada. Stosowanie pozornie drogich preparatów pozwala uniknąć znacznie wyższych kosztów związanych z leczeniem zwierząt czy nawet ich brakowaniem, przyczyniając się tym samym do wydłużenia okresu użytkowania zwierząt.

(kw)
 

Materiał opublikowany w tygodnikach Wydawnictwa Promocji Regionu: CGD, CBR, CWA, CLI 10 grudnia 2015

zdjęcie: KOMUnews/flickr.com